Тековните политички дебати во Брисел, Лондон и на други места за ослободување од царина според de minimis правилото, се речиси целосно фокусирани на спречување злоупотреби од страна на неколку, претежно кинески компании. Но, милионите мали бизниси и потрошувачи кои ќе бидат оштетени со едноставното укинување на ова правило, речиси и да не се земаат предвид.
Секој ден, просечно 12 милиони пакети со мала вредност влегуваат во ЕУ. Тоа значи дека голем дел од потрошувачите – можеби дури и мнозинството – имаат корист од меѓународната трговија во текот на годината.
Илјадници мали бизниси од ЕУ извезуваат слични производи во вредност од милијарди евра годишно.
Ниту еден од овие факти не игра значајна улога во тековните законодавни дебати во Брисел за укинување или реформирање на de minimis правилата во ЕУ.
Дополнително: никој не изгледа загрижен околу можниот реципрочен одговор од други држави.
Лидерите велат дека сакаат малите бизниси да просперираат и растат. Повеќето исто така веруваат во придобивките од трговијата за потрошувачите. Но ваквите топли зборови очигледно не се поткрепени со дела.
Отстранувањето наослободување од царини за мали пакети претставува чист протекционизам.
Оправдувањата што се нудат за оваа мерка делуваат како изговори за избегнување на суровата вистина: оваа мерка главно ќе им користи на големите, веќе воспоставени бизниси во ЕУ.
Дури полоша е имплицитната порака која ЕУ ја испраќа: дека потрошувачите грешат што купуваат на начинот на којшто купуваат – дека трговијата треба да им се препушти на компаниите.
Спротивставувањето на модерниот свет е лоша трговска политика. Фактот дека и други земји како Обединетото Кралство и САД размислуваат за слични мерки, не го прави тоа исправно.
Постојат алтернативи. Најмалку што може да се направи е ЕУ да го задржи правилото de minimis за своите билатерални договори за слободна трговија и за земјите во развој што уживаат трговски преференции преку GSP си
Ова прашање е за тоа кој ја контролира трговијата: малите играчи или големите компании
Во сржта на дебатата за de minimis е промената во шемите на трговија. Порано се сметаше дека повеќето стока се тргува меѓу големи компании.
Технологијата сега овозможува повеќе можности за потрошувачите и малите бизниси да купуваат и продаваат меѓународно.
Кај услугите оваа нова трговија најчесто останува скриена. Професионални услуги може лесно да се понудат виртуелно.
Онлајн платформите пак, ја трансформираа продажбата на стоки. Тие го прават купувањето, продавањето и логистиката речиси беспрекорни.
Малку од ова е рефлектирано во трговските или царинските политики. Ослободување на мали пратки од царини е долготраен меѓународен принцип.
Сепак, неодамнешните промени им се непријатни на властите. Жалбите – потценување, несоодветни стандарди на производи, нерамноправна конкуренција – сите произлегуваат од недостаток на информации.
Утврдени компании во ЕУ со задоволство ги поттикнуваат стравовите за ваквата трговија. Ова е класичен пример на постоечките компании ги користат своите контакти за да ја потиснат конкуренцијата. Укинувањето или ограничувањето на de minimis ќе ја намали количината на мали пратки преку зголемени трошоци. Изборот на потрошувачите ќе биде ограничен.
Европската комисија остава впечаток дека сето ова е за доброто на потрошувачите.
Во меѓувреме, речиси и да нема грижа за тоа како малите бизниси ќе бидат погодени како увозници или извозници.
Решавање на кинескиот проблем со штетно општо решение?
Поголем проблем со реформите на de minimis е понижувањето кон оние кои сакаат да ја променат трговијата. Се предлага општо решение за проблем кој потекнува од само една земја: Кина.
Компаниите од Кина испратиле 91% од de minimis пратките кон ЕУ во 2024 година. Посебно Temu и Shein доживеаја драматичен пораст во популарноста.
Дали потрошувачите и малите бизниси во ЕУ треба значително да бидат оштетени поради две компании? Ова не може да биде оправдано.
Правилата на СТО бараат еднаков третман за сите земји-членки. Во овој случај, тоа е очигледно апсурд. Компаниите од други земји немаат воспоставено исти структури.
Ако овие две кинески компании ги прекршуваат законите, тогаш пристапот до нивните услуги треба да биде ограничен. Најмалку, напорите треба да се насочат кон нивните конкретни прекршувања.
Како алтернатива, ако мора нешто да се направи веднаш, треба да се ограничи de minimis за партнери во договори за слободна трговија и GSP. Тоа може да биде со услови за мониторинг на малите компании од страна на партнерот.
Ова потенцијално решение изгледа како воопшто да не е разгледано. Сигурно постојат и други што би ги зачувале придобивките и би ги заштитиле од вистински злоупотреби.
Преголем број политичари и компании едноставно претпоставија дека оваа трговија мора да биде ограничена.
Време е да се промени трговската политика за да ги поддржи потрошувачите и малите бизниси
Понекогаш во Брисел се чувствува како да е доволно постоењето на единствениот пазар – како потрошувачите да не треба да купуваат од друго место.
Ова можеби објаснува зошто поглавјата за мали и средни претпријатија во договорите за слободна трговија на ЕУ се шега. Тие нудат „соработка“ и изработка на веб-страници наместо вистински мерки кои би ја олесниле трговијата.
И потрошувачите и малите бизниси се корисници на подобрена поврзаност. Глобалниот пазар овозможува специјализација што би била невозможна само во една земја.
Постојат бројни општи и специјализирани платформи кои ги охрабруваат малите бизниси и потрошувачите.
Во најдобар случај, Европската комисија изгледа дека само ги толерира овие платформи. Почесто, тие се обвинети за проблеми со квалитетот на производите.
Ова е економска неписменост. Единечните мали бизниси можеби не изгледаат толку значајни како големите автомобилски фабрики. Но, тие обезбедуваат значителна вработеност. Исто така, тука лежи потенцијалот за иднината.
Исто толку важно е потрошувачите и малите бизниси да можат да видат дека трговската политика работи во нивна полза. Замислете, на пример, ако при купување производ на eBay од земја со трговски договор, се појави порака: „Овој производ е без царина поради трговски договор“.
Да бидеме фер, потрошувачките организации ретко помагаат. Тие почесто се загрижени за минимизирање на ризиците, отколку за максимизирање на придобивките.
Но, владите се тие што треба да иницираат подлабоки разговори со партнерите. Треба да бараат поддршка, а не потиснување на новата економија.
Обидот да се вратиме во минатото – како што прават тековните предлози – едноставно нема да функционира. Потребни се подобри пристапи за новото време.
Автор на овој текст е Давид Хениг, кој е и директор за Обединетото Кралство во ECIPE. На следниов линк може да го прочитате официјалниот текст: „Перспективи“ за политиката на глобалната трговија за Borderlex.
